Next: About this document
Next:
About this document
Pawe/l Misiak
Oprocz list dyskusyjnych, internetowego sposobu komunikacji, ktory opisano ``Poczcie elektronicznej'' w poprzednim numerze FA, dzialaja w swiatowej sieci komputerowej grupy informacyjne, zwane tez grupami nowinek od angielskiej nazwy newsgroups. Pelnia role podobna do list dyskusyjnych, lecz ich sposob dzialania jest nieco odmienny.
Grupy informacyjne zrodzily sie w sieci USENET, ktora powstala pod koniec lat siedemdziesiatych, jako srodek wymiany wiadomosci pomiedzy uzytkownikami duzych systemow komputerowych opartych na Unixie. Wykorzystano w niej tzw. protokol komunikacji uucp, bedacy elementem systemu Unix (Internet opiera sie na protokole TCP/IP). Szybki i niekontrolowany rozwoj USENET-u z jednej strony, a Internetu z drugiej doprowadzil do polaczenia obydwu sieci tak, ze obecnie uzytkownik Intrenetu ma mozliwosc korzystania z uslug USENET-owych, tzn. dostepu do grup nowinek, bez zwracania uwagi na odmienna, nieinternetowa ich proweniencje. Na marginesie warto powiedziec, ze granice pomiedzy rozmaitymi rodzajami sieci i dostarczanymi przez nie uslugami zacieraja sie coraz bardziej. Z punktu widzenia szarego uzytkownika sieci jest to zjawisko korzystne, bowiem nie musi on uczyc sie zbyt wiele, by korzystac z dobrodziejstw swiatowych sieci komputerowych.
Grupy informacyjne to pola do wymiany komunikatow miedzy uzytkownikami sieci, na rozne tematy, okreslone zazwyczaj tytulem grupy. Idea jest dosc prosta: grupa informacyjna jest rodzajem komputerowej ``tablicy ogloszeniowej'', na ktorej kazdy uzytkownik moze umiescic swoja wypowiedz i przeczytac komunikaty nadeslane przez innych. Roznica pomiedzy grupami nowinek, a listami dyskusyjnymi, tkwi w sposobie dostepu do nadsylanych wypowiedzi. Listy dyskusyjne rozsylaja wypowiedzi za pomoca poczty elektronicznej do wszystkich uczestnikow. Natomiast grupy informacyjne wymagaja od uzytkownika siegniecia do nich, czyli ``pofatygowania sie'' do owej tablicy ``ogloszeniowej''.
Wiekszosc grup nowinek ma charakter otwarty, co oznacza mozliwosc nieograniczonego dostepu do ich zawartosci oraz nadsylania wlasnych wypowiedzi. Istnieja jednak rowniez grupy moderowane, do ktorych dostep jest nieograniczony, ale nadsylane tam wypowiedzi musza byc, przed umieszczeniem w grupie, zaakceptowane przez moderatora. Moderowanie sluzy zwykle podniesieniu poziomu merytorycznego zawartosci grupy. Ponadto tworzone sa grupy o dostepie ograniczonym, majace charakter lokalny, prywatny lub komercyjny. To ostatnie oznacza, ze uzyskane mozliwosci dostepu do grupy wymaga oplacenia pewnego rodzaju licencji.
Jak wspomniano wyzej, wirtualny swiat sieci komputerowych zmierza do coraz wiekszej unifikacji. Widac to rowniez w zacieraniu sie granic pomiedzy grupami informacyjnymi, a listami dyskusyjnymi. Wiele grup nowinek ma zainstalowane ``bramki'' do list dyskusyjnych, przez co wypowiedzi na liscie pojawiaja sie tez w grupie i odwrotnie. W takich przypadkach uzytkownik sieci moze sobie wybrac wygodniejszy dla siebie sposob dostepu: ``chodzenie'' do ``tablicy ogloszeniowej'', lub dostawanie wszystkiego poczta elektroniczna.
Obecnie istnieje w swiatowej sieci pare tysiecy grup informacyjnych. Zorientowanie sie w tematyce poruszanej na ich ``lamach'' nie jest latwe. Pomoca w tym wzgledzie sluzyc moze znajomosc pewnych regul tworzenia tytulow grup, wypracowanych w trakcie ewolucji USENET-u.
Nazwa (tytul) grupy nowinek sklada sie z kilku czlonow, oddzielonych od siebie kropkami, np. comp.os.linux.setup. Czlon pierwszy oznacza zwykle jedna z ogolnych kategorii, wedle ktorych klasyfikowana jest tematyka grup informacyjnych. Do tradycyjnie uzywanych naleza kategorie alt (rozmaitosci na kazdy temat), biz (przedsiebiorczosc, handel, glownie rynek komputerowy), comp (komputery i wszystko, co jest z nimi zwiazane), gnu (darmowe oprogramowanie), k12 (edukacja od przedszkola do szkoly sredniej), sci (rozne dziedziny nauki), soc (zagadnienia spoleczne i polityczne), rec (rozrywka, wypoczynek, hobby etc.), misc (rozmaitosci nie mieszczace sie w innych kategoriach). Osobne kategorie tworza grupy narodowe, oznaczane tak, jak narodowe domeny internetowe, np. au - australijska, fr - francuska, pl - polska.
Kolejne skladniki nazwy grupy specyfikuja coraz bardziej tematyke. Wspomniana poprzednio nazwa comp.os.linux.setup okresla grupe, poswiecona problemom instalacji i ``ustawienia'' (ang. setup) Linuxa, jednego z darmowych, unixowych systemow operacyjnych (os, od ang. operating system), instalowanych glownie na komputerach (comp) osobistych (vide ``Unix pod strzechy'', FA nr 11/95).
Pomoca dla poczatkujacych uzytkownikow grup informacyjnych sluzy grupa news.announce.newusers, w ktorej znalezc mozna instrukcje, rady i wskazowki dla nowicjuszy. Warto tez czasem spojrzec do archiwum poswieconego grupom nowinek, pod adresem WWW http://www.smartpages.com/bugfaqs/top.html, gdzie znajduja sie m. in. odpowiedzi na najczesciej zadawane pytania (FAQ, od ang. Frequently Asked Questions) w poszczegolnych grupach, w podziale na kategorie tematyczne.
W obrebie poszczegolnych grup wypowiedzi szeregowane sa zazwyczaj w watki dyskusyjne. Mechanizm wydzielania watkow opiera sie na zawartosci pola ``Subject'', zwiazanego z kazda z nadeslanych wypowiedzi. Watek tworza komunikaty majace te sama zawartosc pola ``Subcject'', ewentualnie z dopiskiem ``Re:...'' na poczatku. Uporzadkowanie nowinek wedlug watkow bardzo pomaga w sledzeniu dyskusji na okreslony temat, bez koniecznosci samodzielnego wylawiania niektorych wypowiedzi z powodzi rozmaitych komunikatow, nadsylanych do danej grupy. Rzecz jasna, efektywnosc wydzielania watkow dyskusyjnych zalezy od samodyscypliny piszacych, w odniesieniu do wypelniania wspomnianego wyzej pola ``Subject''. Przyklad negatywny: nizej podpisanemu zdarzylo sie widziec na jednej z polskich grup nowinkowych watek pod tytulem ``Co wkurza na drodze'', w ktorym poruszano wszystkie niemal tematy, od mechaniki samochodowej, do filozofii.
Do komunikacji z grupami informacyjnymi uzytkownicy Internetu uzywac moga wyspecjalizowanych narzedzi programowych, albo programow uniwersalnych. Do najpopularniejszych pierwszego rodzaju naleza programy majace w nazwie zestaw liter ``rn'', (od angielskich slow read newsgroups), np.\ trn. Sa one zwykle dostepne w duzych, obslugujacych wielu uzytkownikow systemach. Z programow drugiego rodzaju warto wymienic dwa, bardzo popularne: program do obslugi poczty elektronicznej Pine i jedna z najbardziej znanych i wszechstronnych przegladarek internetowych Netscape. Pine moze sluzyc do czytania nowinek, jednakze nie daje mozliwosci porzadkowania ich w watki. Netscape, oprocz podstawowej funkcji narzedzia do ``zeglowania'' po swiatowej sieci, umozliwia takze czytanie poczty oraz grup informacyjnych, przy czym, na zyczenie uzytkownika, moze ukladac jedno i drugie w watki tematyczne.
Programy do czytania grup informacyjnych wyposazone sa w mechanizmy umozliwiajace polautomatyczne wlaczanie sie do dyskusji w grupie, podobnie jak w poczcie elektronicznej polecenie reply. Pozwalaja tez zapisywac tresc czytanych nowinek w postaci plikow na dysku, zaznaczanie ich jako waznych (w programie netscape poprzez ustawienie przy naglowku nowinki czerwonej choragiewki) w celu pozniejszego ``odfiltrowania'' sposrod wszystkich pozostalych itp.
Za posrednictwem grup nowinek przesylac mozna nie tylko teksty, ale tez - co naturalne w dobie multimediow - obrazy, animacje i dzwieki. Odbior przekazu pozatekstowego mozliwy jest, oczywiscie, przy pomocy odpowiednio wyposazonego komputera uzytkownika.
W grupach informacyjnych, podobnie zreszta, jak i w poczcie elektronicznej, przyjeto zwyczaj przestrzegania pewnych regul ``dobrego wychowania''. Do najwazniejszych z nich naleza umiar w wysylaniu swoich wypowiedzi, czyli unikanie gadulstwa, belkotu i bezsensu, uzywanie poczty elektronicznej zamiast grup nowinek, jesli omawiana sprawa dotyczy jedynie kilku uzytkownikow, uzywanie adekwatnych tytulow w polu ``Subject'', unikanie ``pyskowek'' i atakow osobistych, nie wnoszacych nic do dyskusji, nie uzywanie dlugich ``podpisow'' zasmiecajacych grupe i niepotrzebnie obciazajacych siec, unikanie obszernego cytowania wypowiedzi innych dyskutantow itp.
W koncu nalezy powiedziec, jak znalezc w sieci grupy informacyjne. Otoz sa one obslugiwane przez tzw. serwery nowinek (NNTP server), pracujace zwykle na dyzych serwerach sieciowych. Programowi do czytania nowinek nalezy podpowiedziec nazwe serwera, z ktorego chcemy korzystac, np. news.nask.pl. Najlepiej wybrac serwer najblizszy, w sensie sieciowym, niekoniecznie geograficznym, gdyz zapewni to szybkie przekazywanie danych, a wiec i mozliwosc szybkiego przegladania nowinek.
Do zobaczenia w grupach!