Sprobuj, Drogi Czytelniku, odnalezc w Internecie dane o sobie. Moze zadziwi Cie bogactwo, a moze - przeciwnie - brak informacji na Twoj temat. Sprawdz, co mowi o Tobie siec. A moze bedziesz chcial sie zabawic w agenta wywiadu poszukujacego Kogos? Internet zaprasza!

... - zwrocil sie kiedys do mnie pewien student. - Wiem o nim tylko jak sie nazywa i ze wyjechal pracowac na uniwersytecie w Anglii. Czy mozna w Internecie znalezc jego adres elektroniczny albo jakies inne dane? Probujac mu pomoc przypomnialem sobie o pewnej usludze sieciowej, ktora mogla sie okazac przydatna. Nazywa sie netfind i jest dostepna na wielu serwerach calego swiata. Choc w dobie multimedialnego WWW wydaje sie przestarzala i siermiezna, ciagle moze sluzyc za zrodlo informacji o ludziach dzialajacych w Internecie, chocby tylko jako uzytkownicy ktoregos z dostepnych sieciowo komputerow.

Netfind to stosunkowo prosty program, uruchamiany najczesciej automatycznie po polaczeniu sie z odpowiednim serwerem za pomoca uslugi telnet (bezposrednie polaczenie z systemem na serwerze). Jeden z najbardziej znanych adresow to ds.internic.net. Po uzyskaniu lacznosci, tzn. po pojawieniu sie na monitorze napisu login:, nalezy wpisac - jako nazwe uzytkownika - netfind. W kraju dziala serwer netfinda, z ktorego mozna skorzystac wydajac polecenie telnet netphind.icm.edu.pl 8100 (liczba jest numerem tzw. portu systemowego). W tym przypadku od razu - bez przechodzenia przez login - zglasza sie menu zawierajace piec pozycji, z ktorych pierwsza to system podpowiedzi Help, a ostatnia - polecenie zakonczenia pracy Quit. Najczesciej uzywana jest pozycja Search. Po jej uruchomieniu nalezy podac nazwisko osoby i tzw. slowa kluczowe, ktore sluza programowi do poszukiwan. Moga to byc nazwy miast, krajow, instytucji itp.

Za przyklad polecenia dla netfinda niech posluzy zestaw: misiak wroclaw. Program przeszukuje dostepne bazy danych o zarejestrowanych w sieci serwerach, w opisach lub nazwach ktorych pojawia sie slowo wroclaw, wyswietla znalezione nazwy serwerow w postaci numerowanej listy, po czym prosi o wskazanie tych, ktore, zdaniem uzytkownika, rokuja najwieksze nadzieje na znalezienie poszukiwanej osoby. W powyzszym przykladzie wskazanie pozycji 0,5 i 6 pozwoli programowi przeszukujacemu publicznie dostepne bazy danych uzytkownikow systemow na znalezienie dwoch adresow, z ktorych jeden (ten z podpisu pod niniejszym tekstem) jest okreslany jako "najbardziej obiecujacy".

Cala sztuka polega na umiejetnym podawaniu slow kluczowych oraz wyborze z przedstawionej listy serwerow. Podanie slow, ktore sa raczej wytrychami niz kluczami, powoduje wyswietlenie przez program jedynie komunikatu o zbyt szerokiej gamie znalezionych mozliwosci (chodzi o liste serwerow).

Inne, coraz bardziej popularne narzedzie do poszukiwania osob w Internecie, to baza X.500. Jest to rodzaj rozproszonego w cyberprzestrzeni katalogu adresow elektronicznych. Na wielu serwerach dostepny jest za pomoca przegladarek WWW, ale istnieja takze mozliwosci bezposredniego polaczenia sie z programem obslugujacym te baze - podobnie, jak w przypadku netfinda - za pomoca uslugi telnet. Mozna uzyc np. adresu serwera Politechniki Wroclawskiej sun1000.pwr.wroc.pl, gdzie nalezy sie zarejestrowac (po slowie login) jako uzytkownik de. Program obslugujacy baze pyta jeszcze o rodzaj terminala (najczesciej dobrze dziala wpisanie vt100) i juz mozna wprowadzac dane na temat poszukiwanej osoby. Wygodnie jest uzyc opcji u, ktora umozliwia podawanie danych "hurtem", w jednej linii, podobnie - acz nie identycznie - jak w serwisie netfind.

Biorac te same dane, co poprzednio, wpisujemy je w postaci misiak, wroclaw (roznica w przecinku). Juz po kilku sekundach pokazuja sie na ekranie dane o nizej podpisanym, takie jak: imie i nazwisko, miejsce pracy (nota bene juz nie aktualne), telefony, adres pocztowy i elektroniczny, a nawet... ulubiony napoj. Alisci poza danymi Pawla Misiaka pojawia sie takze dane innej osoby o tym samym nazwisku, pracujacej na jednej z wroclawskich uczelni.

Program przeszukujacy pozwala na przegladanie bazy X.500 w wielu serwerach naraz, wedle zalozonego "profilu poszukiwan".

Mimo pewnych podobienstw w dzialaniu, kazdy z opisanych serwisow korzysta z nieco innych danych, wiec poszukiwania tego samego osobnika moga przyniesc rozne efekty. Netfind odwoluje sie mianowicie do uslugi sieciowej o nazwie finger, ktora pozwala uzyskiwac dane o uzytkownikach zarejestrowanych na sieciowo dostepnych komputerach, ktore to dane sa wpisywane przez administratora systemu przy zakladaniu kont na serwerze. Zawartosc informacyjna tych danych bywa bardzo rozna, zaleznie od przeznaczenia serwera i rzetelnosci administratora systemu. Bywa rowniez tak, ze dane sa wprowadzone, ale w trosce o ochrone danych i systemu administrator blokuje mechanizmy automatycznego odpowiadania systemu na pytania zadawane przez finger. Wtedy, nawet jesli wiemy, na jakim serwerze moze miec konto pocztowe poszukiwana osoba, netfind okaze sie bezsilny.

Z kolei baza X.500 podaje tylko te dane, ktore zostaly specjalnie dla niej i przygotowane i wpisane, co nie dzieje sie automatycznie. W dobrze zorganizowanej bazie istnieje mozliwosc wpisywania wlasnych danych przez uzytkownikow, dzieki czemu mozna zachowac stopien prywatnosci, najbardziej odpowiadajacy zainteresowanym. Poszukiwanie danych w bazie X.500 jest ponadto ograniczone jedynie do tych osrodkow i instytucji, ktore zdecydowaly sie uczestniczyc w projekcie jej budowania.

Oczywiscie, zaawansowany internauta nie bedzie chcial poslugiwac sie opisanymi narzedziami, bo to meczace (trzeba wciaz cos pisac na klawiaturze), nieciekawe w ogladaniu (zadnych obrazkow) i ograniczone. Majac do dyspozycji jakakolwiek przegladarke WWW (nawet tekstowego lynxa) polaczy sie z adresem http://www.albany.net/allinone/, tam wybierze odnosnik People i juz bedzie mial do dyspozycji kilkanascie poszukiwarek "personalnych" na calym swiecie, a wsrod nich takze netfinda oraz X.500.